Informator broj 19/2024 od 25.09.2024.

SADRŽAJ broja 19/2024:

I. AKTUELNI STATISTIČKI I DRUGI PODACI I INFORMACIJE

• Podaci o prosečnim bruto zaradama po zaposlenom u julu 2024. godine
• Podaci o prosečnim zaradama bez poreza i doprinosa (neto) po zaposlenom u julu 2024. godine
• Prosečne zarade po zaposlenom po oblastima delatnosti u julu 2024. godine
• Medijalna zarada u julu 2024. godine
• Podaci za obračun otkupne cene stana po Zakonu o stanovanju
• Izvršavanje zakonske obaveze zapošljavanja osoba sa invaliditetom – na osnovu podataka o prosečnoj zaradi u julu 2024. godine
• Stopa poreza, poreska olakšica i stope doprinosa za obavezno socijalno osiguranje prilikom obračuna zarada i naknada zarada od 1.01.2024. godine
• Najniža i najviša osnovica za obračun i plaćanje doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za 2024. godinu
• Podatak za usklađivanje naknade za vreme bolovanja koje se isplaćuje na teret RFZO za IX/2024
• Minimalna neto i bruto zarada za oktobar 2024. godine
• Referentna kamatna stopa NBS, zatezna kamata, kamata za neblagovremeno plaćene javne prihode i eskontna stopa NBS u 2024. godini
• Indeksi potrošačkih cena u avgustu 2024. godine
• Doneta su četiri podzakonska akta neophodna za primenu Zakona o upravljanju privrednim društvima koja su u vlasništvu Republike Srbije
• Koeficijent za izračunavanje visine mesečne zakupnine za korišćenje stana u svojini građana, zadužbina i fondacija za period VII-XII/2024

II. PORESKI TRETMAN PRIMANJA KOJA IMAJU KARAKTER ZARADE, NAKNADE TROŠKOVA I DRUGIH PRIMANJA ZAPOSLENIH

III. IZMENE I DOPUNE ZAKONA O FINANSIJSKOJ PODRŠCI PORODICI SA DECOM STUPAJU NA SNAGU 1. NOVEMBRA 2024. GODINE (propisani su novi iznosi roditeljskog dodatka i paušala za nabavku opreme za decu rođenu 1.01.2024. godine i kasnije)

• Brisane su odredbe Zakona koje se odnose na podatke o katastarskim prihodima i prihodima od poljoprivrede
• Usklađene su odredbe Zakona sa Odlukom US br. IUz-60/2021
  • Izmenjen je način utvrđivanja osnovice naknade zarade, odnosno naknade plate oca deteta, u skladu sa Odlukom US br. IUz-60/2021
  • Usklađen je način utvrđivanja osnovice za ostale naknade po osnovu rođenja i nege deteta za lica iz člana 17. st. 1. i 2. Zakona, sa odredbama Odluke US br. IUz-60/2021
• Brisane su odredbe Zakona koje se odnose na dosadašnji način usklađivanja iznosa roditeljskog dodatka i paušala za nabavku opreme za dete
• Propisani su novi iznosi roditeljskog dodatka i paušala za nabavku opreme za decu rođenu 1. januara 2024. godine i kasnije, kao i način podnošenja zahteva
• Izvršena je korekcija jednokratnog iznosa roditeljskog dodatka za treće i četvrto dete koje je umrlo u toku isplate roditeljskog dodatka
• Visina jednokratne pomoći za drugo i treće dete od 1. januara 2024. godine
• Izmenjeni su uslovi za ostvarivanje prava na dečiji dodatak
• Proširen je krug lica koja mogu ostvariti pravo na dečiji dodatak koji se uvećava za 50%
• Ostvarivanje prava na naknadu troškova boravka u predškolskoj ustanovi dece bez roditeljskog staranja, dece sa smetnjama u razvoju, dece sa invaliditetom i dece korisnika novčane socijalne pomoći u slučaju da JLS ne finansira navedeno pravo
• Rok za usklađivanje podzakonskih akata sa Zakonom o izmenama
• Postupci koji su započeti po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu Zakona o izmenama

IV. USLOVI ZA ODLAZAK U STAROSNU I PREVREMENU STAROSNU PENZIJU U 2024. I 2025. GODINI (tabelarni prikaz po kategorijama osiguranika)

• Uslovi koji važe za odlazak u starosnu penziju za sve kategorije osiguranika (čl. 19. i 19a Zakona o PIO)
  • Uslovi za sticanje prava na starosnu penziju uz snižavanje starosne granice kod osiguranika kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem (“beneficirani staž”) – član 20. Zakona o PIO
• Uslovi koji važe za odlazak u prevremenu starosnu penziju za sve kategorije osiguranika (čl. 19b i 19v Zakona o PIO)
• Uslovi za odlazak u starosnu penziju koji važe samo za određene kategorije osiguranika (čl. 42. i 43. Zakona o PIO)

V. STICANJE PRAVA NA STAROSNU PENZIJU ODREĐENIH KATEGORIJA OSIGURANIKA IZ ČLANA 42. ZAKONA O PENZIJSKOM I INVALIDSKOM OSIGURANJU (pripadnici MUP-a, BIA, profesionalna vojna lica i dr.)

• Ko pripada određenim kategorijama osiguranika?
• Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja koja ostvaruju određene kategorije osiguranika
• Starosna penzija – uslovi za sticanje prava, ostvarivanje i određivanje visine za određene kategorije osiguranika
  • Opšte odredbe
    • Opšte odredbe za sticanje prava na starosnu penziju
    • Opšte odredbe o stažu osiguranja i penzijskom stažu
    • Staž osiguranja koji se računa sa uvećanim trajanjem, tzv. “beneficirani staž”
    • Uslovi za sticanje prava na starosnu penziju uz snižavanje starosne granice kod osiguranika kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem (“beneficirani staž”)
  • Specifični uslovi za sticanje prava na starosnu penziju za određene kategorije osiguranika
  • Sticanje prava na starosnu penziju za profesionalna vojna lica, kao posebne – dodatne specifičnosti u odnosu na druge određene kategorije
  • Određivanje visine starosne penzije
    • Opšte odredbe o određivanju visine starosne penzije
    • Specifične odredbe o određivanju visine starosne penzije za određene kategorije osiguranika
  • Ostvarivanje starosne penzije za određene kategorije osiguranika
  • Korišćenje starosne penzije
  • Ponovo određivanje visine starosne penzije

VI. INVALIDSKA PENZIJA – USLOVI ZA STICANJE PRAVA, ODREĐIVANJE VISINE I NAČIN OSTVARIVANJA PRAVA ZA ODREĐENE KATEGORIJE OSIGURANIKA (pripadnici MUP-a, BIA, profesionalna vojna lica i dr.)

• Invalidnost
• Uslovi za sticanje prava na invalidsku penziju
• Određivanje visine invalidske penzije
• Ostvarivanje prava na invalidsku penziju
  • Specifičnost kod veštačenja za profesionalna vojna lica i za policijske službenike
  • Korišćenje prava na invalidsku penziju

VII. MOGUĆNOST RADNOG ANGAŽOVANJA KORISNIKA BILO KOJE VRSTE PENZIJE

• Korišćenje starosne i prevremene starosne penzije i radno angažovanje
  • Ostvarivanje starosne i prevremene starosne penzije i prestanak osiguranja
  • Različiti oblici radnog angažovanja i s tim u vezi sticanja svojstva osiguranika korisnika starosne i prevremene starosne penzije
  • Obaveze po osnovu sticanja svojstva osiguranika, korisnika starosne i prevremene starosne penzije
  • Ponovno određivanje visine penzije na osnovu naknadnog osiguranja kod korisnika starosne i prevremene starosne penzije
• Korišćenje invalidske penzije i radno angažovanje
  • Prestanak osiguranja
  • Različiti oblici rada i s tim u vezi sticanja svojstva osiguranika kod korisnika invalidske penzije
    • Korisnici invalidske penzije kao osiguranici zaposleni
    • Korisnici invalidske penzije kao osiguranici samostalnih delatnosti
  • Obaveze po osnovu sticanja svojstva osiguranika korisnika invalidske penzije
• Korišćenje porodične penzije i radno angažovanje
  • Prestanak osiguranja
  • Različiti oblici rada i s tim u vezi sticanja svojstva osiguranika kod korisnika porodične penzije i posledice toga
• Rezime

VIII. NASTAVAK RADNOG ODNOSA PO ISPUNJENJU USLOVA ZA ODLAZAK U STAROSNU ILI PREVREMENU STAROSNU PENZIJU

• Lice koje je navršilo radni vek i time steklo uslove za odlazak u starosnu penziju može da nastavi da radi na osnovu Sporazuma sa poslodavcem, bez ostvarivanja prava na penziju i na otpremninu
  • Prestanak radnog odnosa lica sa kojima je postignut sporazum o nastavku rada
    • U zavisnosti od toga da li Sporazum sadrži ili ne sadrži datum prestanka radnog odnosa
    • Prestanak radnog odnosa po članu 179. Zakona o radu za vreme trajanja radnog odnosa po osnovu Sporazuma
• Ponovno zasnivanje radnog odnosa ugovorom o radu, po ostvarivanju prava na starosnu ili prevremenu starosnu penziju
  • Prestanak osiguranja kao uslov za ostvarivanje prava na penziju
  • Zasnivanje radnog odnosa ugovorom o radu, po ostvarivanju prava na penziju
• Prava po osnovu radnog odnosa ponovno zaposlenih penzionera
  • Pravo na “minuli rad” zaposlenog koji je ostvario pravo na penziju pa je ponovo zasnovao radni odnos
• Plaćanje poreza i doprinosa na zarade penzionisanih lica koja su ponovo zasnovala radni odnos
  • Porez na zarade
  • Doprinos za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje
  • Doprinos za obavezno zdravstveno osiguranje
  • Doprinos za osiguranje za slučaj nezaposlenosti
  • Obračun zarade ili ugovorene naknade za penzionisana lica koja su ponovo zasnovala radni odnos
• Prestanak radnog odnosa sa ponovo zaposlenim penzionerom
  • Kada je radni odnos zasnovan na neodređeno vreme
  • Kada je radni odnos zasnovan na određeno vreme
• Rezime

IX. PRAVA ZAPOSLENIH NA ISPLATU OTPREMNINE PRI PRESTANKU RADNOG ODNOSA ZBOG ODLASKA U PENZIJU

• Prestanak osiguranja kao uslov za ostvarivanje prava na penziju
  • Rok u kome treba izvršiti odjavljivanje sa osiguranja
• Pravo na otpremninu pri odlasku u penziju i fiskalni tretman njene isplate
  • Visina otpremnine pri odlasku u penziju
    • Visina otpremnine pri odlasku u penziju, shodno Zakonu o radu
    • Visina otpremnine prilikom odlaska u penziju shodno posebnim zakonima, uredbama i odlukama
    • Posebni kolektivni ugovori kojima je precizirano pravo na otpremninu pri odlasku u penziju i njena visina
    • Visina otpremnine kod odlaska u penziju prema Programu za rešavanje viška zaposlenih
    • Mogućnost utvrđivanja većeg iznosa otpremnine pri odlasku u penziju
  • Primer obračuna otpremnine koja se isplaćuje pri odlasku u penziju i poreski tretman
    • Poreski tretman pri isplati otpremnine kod odlaska u penziju
  • Nemogućnost odricanja prava na otpremninu i obustave potraživanja iz otpremnine
• Rezime