Saobraćajni znaci u Republici Srbiji

Zakonom o bezbednosti saobraćaja na putevima („Službeni glasnik RS“, br. 41/09, 53/10, 101/11, 32/13 – US i 55/14, 96/15 – dr. zakon, 9/16 – US, 24/18), uređeni su: pravila saobraćaja, ponašanje učesnika u saobraćaju na putu, ograničenja saobraćaja, saobraćajna signalizacija, znaci i naredbe kojih se moraju pridržavati učesnici u saobraćaju, uslovi koje moraju da ispunjavaju vozači za upravljanje vozilima, osposobljavanje kandidata za vozače, polaganje vozačkih ispita, pravo na upravljanje vozilima, izdavanje vozačkih dozvola, izdavanje nalepnica za vozila za osobe sa invaliditetom, uslovi koje moraju da ispunjavaju vozila, tehnički pregledi, ispitivanje i registracija vozila, posebne mere i ovlašćenja koji se primenjuju u saobraćaju na putu, kao i uslovi koje moraju ispunjavati putevi u pogledu bezbednosti saobraćaja.

Saobraćajna signalizacija (saobraćajni znakovi) u Republici Srbiji uređeni su Pravilnikom o saobraćajnoj signalizaciji („Službeni glasnik RS“, 85/17) koji je na snazi od 29.09.2017. godine. Ovaj Pravilnik, koji dajemo u nastavku, preuzet je u celosti iz Digitalne baze propisa, službenih mišljenja, sudske prakse, modela akata i obrazaca „Ekspert“ u kojoj se, između ostalog, nalazi i prečišćen tekst Zakona o bezbednosti saobraćaja na putevima (napomena: slike saobraćajne signalizacije date u nastavku sadrže „watermark“ u obliku reči „Ekspert“, dok su pretplatnicima na program „Ekspert“ dostupne u originalnoj formi bez „watermark“-a).

Pretplata i kratke informacije o programu Ekspert

Tekst Pravilnika o saobraćajnoj signalizaciji:

Na osnovu člana 132. stav 5, člana 153. stav 5. i člana 154. stav 3. Zakona o bezbednosti saobraćaja na putevima („Službeni glasnik RS“, br. 41/09, 53/10, 101/11, 32/13 – US i 55/14, 96/15 – dr. zakon, 9/16 – US),

Ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture donosi

PRAVILNIK
O SAOBRAĆAJNOJ SIGNALIZACIJI

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se vrsta, značenje, oblik, boja, mere, materijali za izradu saobraćajne signalizacije i pravila postavljanja saobraćajne signalizacije na putevima; vrsta, izgled, tehničke karakteristike i način postavljanja i mesta na kojima se moraju postaviti branici ili polubranici, uređaji za davanje svetlosnih, zvučnih znakova i način njihove upotrebe; privremena saobraćajna signalizacija, izgled, tehničke karakteristike, način postavljanja i upotreba branika i drugih sredstava za obezbeđenje mesta na kome se izvode radovi.

Osnovni pojmovi i izrazi

Član 2.

Izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:

1) aplikativne trake su specijalni višeslojni materijali za izradu oznaka na kolovozu na bazi gume, odnosno plastike, različitih debljina i tekstura;

2) bankina je deo javnog puta na kojem se postavlja saobraćajna signalizacija;

3) bojila su materijali za izradu oznaka na putu u tečnom, odnosno žitkom stanju i sastoje od pigmenata, vezivnih sredstava, punila, razređivača i svetloodbojnih perli;

4) branici i polubranici su uređaji koji se sastoje od mehanizma za pokretanje i barijera sa svetlosnim, odnosno retroreflektujućim oznakama i služe za povremeno obustavljanje saobraćaja;

5) zapreka (barijera) je privremena saobraćajna signalizacija koja se koristi za usmeravanje saobraćaja, odnosno označavanje dela puta na kojem je privremeno obustavljen saobraćaj;

6) zaprečna traka je privremena saobraćajna signalizacija za označavanje prepreka na putu i mesta na kome se izvode radovi na putu (u daljem tekstu: zona radova);

7) zaštitna ograda je oprema puta čija je osnovna namena sprečavanje skretanja vozila sa puta;

8) indikator vrha površine razdvajanja tokova je oprema puta koja služi za označavanje mesta razdvajanja saobraćajnih tokova;

9) katadiopter je svetlosna oznaka izrađena od retroreflektujućeg materijala, postavlja se na zaštitnim ogradama i bočnim smetnjama u profilu puta, koja služi za označavanje pravca pružanja puta i ivice kolovoza;

10) klasa materijala je karakteristika materijala za izradu lica saobraćajnog znaka, koja služi za klasifikaciju materijala prema koeficijentu retrorefleksije;

11) linearni katadiopter je oprema puta namenjena za podužno obeležavanje ograda, zidova i barijera;

12) marker je oprema puta koja omogućava uočljivost saobraćajnih površina i oznaka na putu;

13) montažni ivičnjak je oprema puta namenjena za usmeravanje saobraćaja i vođenje saobraćajnih tokova;

14) nosač saobraćajne signalizacije (stub, portal, konzola, i sl.) je konstrukcija na koju se postavlja saobraćajna signalizacija;

15) oprema protiv zaslepljivanja vozača je oprema puta koja služi za sprečavanje zaslepljivanja vozača od svetla vozila iz suprotnog smera;

16) plastični materijali su materijali za izradu oznaka na kolovozu u tečnom, odnosno žitkom stanju na bazi plastike;

17) retroreflektujući materijali za izradu lica saobraćajnog znaka (folije) su plastični materijali sa ugrađenim elementima za retrorefleksiju, lepkom za pričvršćivanje na podlogu i zaštitnim površinskim slojem za odbranu od spoljnih uticaja;

18) saobraćajni čunj je privremena saobraćajna signalizacija konusnog oblika kojom se vozači upozoravaju na prepreke, odnosno zonu radova na putu;

19) saobraćajno ogledalo je oprema puta, namenjena poboljšanju preglednosti na putu;

20) signalna tabla je privremena saobraćajna signalizacija namenjena označavanju zone radova na putu, sa trepćućim svetlima, saobraćajnim znakovima, odnosno znakovima sa izmenjivim sadržajem poruka i može se postaviti na zadnji deo vozila, odnosno prikolici koji se koriste u zoni radova;

21) smerokaz je svetlosna oznaka sa retroreflektujućim površinama koja služi za označavanje pravca pružanja puta i ivica kolovoza;

22) stubić je oprema puta kojom se sprečava pristup na površine koje nisu namenjene određenim učesnicima u saobraćaju;

23) tabla za označavanje vrha ostrva je saobraćajni znak koji upozorava vozače da nailaze na ostrvo, ili je stub sa unutrašnjim osvetljenjem žute boje i postavlja se na vrh ostrva;

24) ublaživač udara (absorber) je oprema puta i služi za ublažavanje udara vozila u objekat na putu i postavlja se na mestima gde postoji izražena opasnost od naletanja vozila;

25) štap za označavanje puta u zimskim uslovima je svetlosna oznaka sa naizmeničnim poljima crvene i žute boje i služi za označavanje pravca pružanja puta i ivica kolovoza u zimskim uslovima.

II. SAOBRAĆAJNA SIGNALIZACIJA

Član 3.

Pod saobraćajnom signalizacijom, u smislu ovog pravilnika se podrazumevaju:

1) saobraćajni znakovi;

2) oznake na putu;

3) semafori;

4) branici, odnosno polubranici na prelazu puta preko železničke pruge;

5) privremena saobraćajna signalizacija;

6) svetlosne oznake na putu;

7) druge oznake na putu (u daljem tekstu: oprema puta).

Član 4.

(1) Izgled i način postavljanja saobraćajne signalizacije na putu je propisan ovim pravilnikom.

(2) Tehničke karakteristike saobraćajne signalizacije izvode se u skladu sa važećim srpskim standardima.

(3) Ako za saobraćajnu signalizaciju ne postoji odgovarajući srpski standard, primeniće se odgovarajući evropski standard.

(4) Temelji, postolja i nosači saobraćajne signalizacije su definisani standardom.

Saobraćajni projekat

Član 5.

(1) Saobraćajna signalizacija se postavlja i obeležava na putu na osnovu saobraćajnog projekta u skladu sa odredbama ovog pravilnika i propisima kojima se uređuje oblast saobraćaja.

(2) Saobraćajni projekat je projekat saobraćaja i saobraćajne signalizacije, u skladu sa propisima kojima se uređuje tehnička dokumentacija.

(3) Tehničku dokumentaciju čine: saobraćajni projekat, tehnička kontrola i prateća dokumentacija (mišljenja, saglasnosti, dokumentacija na osnovu koje se izvode radovi na putu, ovlašćenja, punomoćja i dr.).

(4) Izuzetno od stava 3. ovog člana, tehnička kontrola nije sastavni deo tehničke dokumentacije za odgovarajući nivo izrade iste, u skladu sa propisima kojima se uređuje tehnička dokumentacija.

(5) Saobraćajni projekat sadrži:

1) naslovnu stranu;

2) sadržaj projektne dokumentacije;

3) opštu dokumentaciju u skladu sa propisima;

4) projektni zadatak overen pečatom i potpisom investitora;

5) tehnički izveštaj;

6) predmer i predračun saobraćajne signalizacije;

7) tehničke uslove za izradu i postavljanje saobraćajne signalizacije, za odgovarajući nivo izrade iste, u skladu sa propisima kojima se bliže uređuje tehnička dokumentacija;

8) prilog o merama zaštite na radu i zaštiti životne sredine koje se odnose na projekat, za odgovarajući nivo izrade iste, u skladu sa propisima kojima se uređuje tehnička dokumentacija;

9) grafički deo projekta;

10) detalje saobraćajne signalizacije.

(6) Saobraćajni projekat dat je u Prilogu 1. koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

1. Saobraćajni znakovi

Član 6.

(1) Saobraćajni znakovi su: znakovi opasnosti, znakovi izričitih naredbi i znakovi obaveštenja.

(2) Uz saobraćajni znak je dozvoljeno postavljanje dopunske table koja je sastavni deo saobraćajnog znaka i bliže određuje njegovo značenje.

(3) Dopunska tabla se postavlja ispod donje ivice saobraćajnog znaka na koji se odnosi.

Član 7.

(1) Saobraćajni znak se postavlja na nosač saobraćajnog znaka pored kolovoza.

(2) Dozvoljeno je da se saobraćajni znak postavi na:

1) konzolni nosač;

2) portalni nosač;

3) zapreku;

4) signalnu tablu;

5) nosač semafora i to:

(1) jedan znak iznad semafora;

(2) dva znaka sa desne strane u nivou semafora, na posebnom nosaču i to znakovi: II-1, II-2, II-4, II-43, II-43.1, II-43.2, II-43.3, II-43.4, II-44, II-44.1, II-44.2, III-2, III-2.1, III-3, III-3.1 i III-62.

(3) Šematski prikaz postavljanja saobraćajnih znakova na nosač semafora je dat na slici br. 1.

Slika br. 1.

(4) Izuzetno od stava 1. ovog člana, uz obrazloženje u saobraćajnom projektu, dozvoljeno je da se saobraćajni znak postavi na elemente komunalne infrastrukture uz saglasnost nadležnog vlasnika, odnosno korisnika komunalne infrastrukture.

(5) Poleđina saobraćajnih znakova II-1, II-2 i III-3 ne sme biti zaklonjena.

Član 8.

(1) Na zajedničkom nosaču za saobraćajni znak pored kolovoza, ne sme se postaviti više od dve dopunske table uz jedan saobraćajni znak.

(2) Na zajedničkom nosaču za saobraćajni znak pored kolovoza, ne sme se postaviti više od dva saobraćajna znaka i dve dopunske table.

(3) Na zajedničkom nosaču za saobraćajni znak pored kolovoza ne sme se postaviti više od dva saobraćajna znaka koji se odnose na jedan smer kretanja.

(4) Izuzetno od stava 1, 2, i 3. ovog člana, na raskrsnici bez semafora u naselju, dozvoljeno je na zajedničkom nosaču saobraćajnog znaka pored kolovoza postaviti tri saobraćajna znaka bez dopunskih tabli, kada je prvi u nizu od tih znakova znak II-1 ili II-2, drugi u nizu jedan od znakova: II-43, II-43.1, II-43.2, II-43.3, II-43.4, II-44, II-44.1, II-44.2, II-45.2, II-26, II-26.1 a treći u nizu jedan od znakova: III-5, III-6, III-7.

(5) Na zajedničkom nosaču saobraćajnog znaka pored kolovoza dozvoljeno je postaviti tri saobraćajna znaka bez dopunskih tabli i to znakove: III-205, III-63 i III-64.

(6) Saobraćajni znakovi koji se postavljaju na zajedničkom nosaču moraju biti iste grupe dimenzije znakova i klase materijala.

(7) Tabela grupa dimenzija znakova na zajedničkom nosaču data je u Prilogu 2 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

(8) Saobraćajni znakovi na zajedničkom nosaču pored kolovoza se postavljaju od najvišeg ka najnižem, sledećim redom: znakovi opasnosti, znakovi izričitih naredbi pa znakovi obaveštenja.

(9) Izuzetno od stava 8. znakovi III-3 i III-3.1 se postavljaju na najvišu poziciju.

Član 9.

(1) Saobraćajni znakovi van naselja postavljaju se na visini od 1,2 m do 1,4 m.

(2) Saobraćajni znakovi u naselju postavljaju se na visini od 2,2 m do 2,4 m, a izuzetno van pešačkih površina dozvoljeno je postavljanje na visini od 1,4 m do 1,8 m.

(3) Izuzetno od stava 1. ovog člana:

1) na visini od 0,8 m postavljaju se znakovi: I-35, III-59, III-82, III-82.1, III-83, III-95, III-96, III-97, III-98 i III-99;

2) na visini od 1,5 m do 1,7 m postavljaju se znakovi: II-45, II-45.1, II-45.2, II-45.3, ako se postavljaju zajedno sa znakovima III-84 i III-84.1;

3) na visini od 0,5 m postavljaju se znakovi: III-84 i III-84.1;

4) visina znakova III-82 i III-82.1 koji se postavljaju na indikator vrha površine razdvajanja tokova je u zavisnosti od visine indikatora vrha površine razdvajanja tokova;

5) visina znakova koji se postavljaju na zapreke u zoni radova je u zavisnosti od visina zapreka.

(4) Saobraćajni znakovi iznad kolovoza postavljaju se na visini od 4,5 m do 5,5 m.

(5) Visina je rastojanje od horizontalne ravni koja prolazi kroz ivicu puta bližu saobraćajnom znaku do horizontalne ravni koja prolazi kroz donju ivicu saobraćajnog znaka, odnosno dopunske table (najniža ivica saobraćajnog znaka, odnosno dopunske table).

(6) Način postavljanja saobraćajnog znaka i dopunske table, koji se vertikalno postavljaju na zajednički nosač za saobraćajni znak, dat je na slici br. 2.

(7) Rastojanje između ivice kolovoza i najniže ivice saobraćajnog znaka, koja je najbliža kolovozu, van pešačkih površina, iznosi od 0,75 m do 1,5 m.

(8) Izuzetno, od stava 8. ovog člana, rastojanje iznosi do 0,5 m, kada saobraćajni profil sadrži zaustavne trake, odnosno kada je postavljena zaštitna ograda.

(9) Rastojanje između ivice kolovoza i najniže ivice saobraćajnog znaka, koja je najbliža kolovozu, na pešačkim povinama iznosi od 0,30 m do 1,5 m.

Slika br. 2.

Član 10.

(1) Saobraćajni znakovi se postavljaju na način da budu uočljivi, da ne ometaju kretanje učesnika u saobraćaju i ne zaklanjaju druge saobraćajne znakove.

(2) Saobraćajni znakovi se postavljaju sa desne strane puta pored kolovoza, u smeru kretanja vozila.

(3) Ukoliko na mestu na kome se postavlja saobraćajni znak sa desne strane puta postoji potreba za boljom uočljivošću znaka, odnosno dodatnim upozorenjem učesnika u saobraćaju iz razloga bezbednosti, znak se postavlja i na levoj strani puta.

Član 11.

(1) Nazivi mesta i drugi geografski nazivi na saobraćajnim znakovima na državnim putevima I reda ispisuju se ćiriličnim i latiničnim pismom na način da se prvo ispisuje natpis ćirilicom, a zatim latinicom na istom znaku.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana na saobraćajnim znakovima koji se postavljaju pored puta, natpisi ćiriličnim i latiničnim pismom mogu se ispisati na dva saobraćajna znaka na način da se na putu prvo nailazi na znak sa ćiriličnim pismom.

(3) Nazivi mesta i drugi geografski nazivi ispisuju se ćiriličnim pismom na saobraćajnim znakovima na državnim putevima II reda, opštinskim putevima i ulicama.

(4) Na turističkoj signalizaciji natpisi se ispisuju ćiriličnim pismom. Ispod ćiriličnog pisma je dozvoljen natpis na engleskom jeziku.

(5) Na mestima gde se dozvoljava primena pisma ili jezika nacionalne manjine, ovaj natpis se ispisuje ispod natpisa koji su definisani st. 1, 3. i 4. ovoga člana.

(6) Na saobraćajni znak je dozvoljeno upisati odredište u drugoj državi na engleskom jeziku i nacionalnu oznaku te države.

Član 12.

(1) Znakovi sa izmenljivim sadržajem imaju isto značenje kao i saobraćajni znakovi propisani ovim pravilnikom.

(2) Znakovi sa izmenljivim sadržajem proizvode se prema standardu SRPS EN 12966.

(3) Ukoliko zbog tehnologije izvođenja nije moguće izvesti propisanu boju upotrebljava se:

1) crna boja bez refleksije, umesto bele i plave boje osnove znaka;

2) bela, odnosno žuta boja za simbole umesto crne i bele boje za simbole;

3) bela, odnosno žuta boja okvira umesto crne boje okvira.

(4) Dozvoljeno je da se informacija koja se prikazuje na znakovima sa izmenljivim sadržajem sastoji od teksta, odnosno simbola.

(5) Znakovi sa izmenljivim sadržajem se postavljaju na:

1) portalnim nosačima iznad kolovoza;

2) nosaču za saobraćajni znak pored puta;

3) signalnim tablama;

4) vozilima, odnosno prikolicama koji se koriste u zoni radova na putu.

Član 13.

(1) Ivica saobraćajnog znaka izrađuje se u boji osnove znaka.

(2) Saobraćajni znak sa aluminijumskim profilom na ivici ne mora da ima ivicu iz stava 1. ovog člana.

(3) Saobraćajni znak čine lice i poleđina znaka.

(4) Lice saobraćajnog znaka se izrađuje od materijala sa retroreflektujućim svojstvima.

(5) U slučaju da je znak izrađen sa unutrašnjim izvorom svetlosti, lice znaka se izrađuje na translucentnoj podlozi sa retroreflektujućim svojstvom.

(6) Boja lica saobraćajnog znaka je u skladu sa standardom.

(7) Poleđina saobraćajnog znaka je sive boje, bez refleksije, u skladu sa standardom.

Materijali za izradu saobraćajnih znakova

Član 14.

(1) Upotreba retroreflektujućih materijala za izradu lica saobraćajnog znaka zavisi od kategorije puta, i to na:

1) autoputu: znakovi koji se postavljaju pored kolovoza izrađuju se od materijala najmanje klase 2 ako ne postoji javna rasveta, od materijala klase 3 izrađuju su znakovi obaveštenja za vođenje saobraćaja ako javna rasveta postoji, a znakovi koji se postavljaju na portalima izrađuju se od materijala klase 3;

2) motoputu: znakovi koji se postavljaju pored kolovoza izrađuju se od materijala najmanje klase 2, a na portalima od materijala klase 3;

3) ostalim državnim i opštinskim putevima: znakovi se izrađuju od materijala klase 2;

4) ulicama: znakovi se izrađuju od materijala klase 1.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana:

1) na autoputu i motoputu, od materijala klase 2 se izrađuju znakovi uz objekte na putu: III-58, III-59, III-60, III-61, III-90, III-90.1;

2) na ostalim putevima, osim na ulicama, od materijala klase 3 izrađuju se znakovi: I-32, I-33, I-34, I-34.1, I-35, II-1, II-2, III-5, III-6, III-7;

3) na ulicama od materijala klase 2 izrađuju se znakovi: I-32, I-33, I-34, I-34.1, I-35, II-1, II-2, III-5, III-6, III-7;

4) od materijala klase 3 se izrađuju znakovi: III-11, III-28, III-85, III-86, III-89, III-89.1, III-89.2;

5) od materijala klase 1 se izrađuju znakovi: II-40, II-41, II-41.1, II-42, III-19, III-20, III-21, III-22, III-98 i III-99.

(3) Izuzetno od stava 1. ovog člana, znakovi koji se postavljaju pored kolovoza izrađuju se od materijala klase 1, ukoliko se radovi u zoni radova završe u toku jednog dana za vreme dnevne vidljivosti.

(4) Znakovi turističke signalizacije izrađuju se od materijala klase 2 na autoputu i motoputu, a od materijala klase 1 na ostalim putevima.

(5) Radi bolje uočljivosti dozvoljeno je da saobraćajni znakovi budu izrađeni na fluorescentnoj podlozi od retroreflektujućeg materijala klase 3:

1) žute boje u zoni radova na putu;

2) žuto-zelene boje za znakove na mestima gde je potrebno da se istakne značaj informacije na znaku, odnosno kada je potrebno pojačati uočljivost takvih znakova.

Član 15.

(1) Saobraćajni znakovi izrađeni sa licem znaka od retroreflektujućih materijala postavljaju se na putu pod uglom od 3°-5° u odnosu na uzdužnu osu puta – horizontalna ravan, odnosno postavljaju se iznad puta pod uglom od 3^o u odnosu na uzdužnu osu puta – vertikalna ravan, da bi se izbegao efekat zaslepljivanja.

(2) Način postavljanja retroreflektujućih saobraćajnih znakova u odnosu na uzdužnu osu puta dat je u Prilogu 3 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 16.

Saobraćajni znak prema standardu SRPS EN 12899 ispunjava najmanje:

1) faktor sigurnosti za opterećenje klase (PAF1);

2) pritisak vetra klase (W5);

3) dinamički pritisak snega klase (DSL1);

4) najveću privremenu defleksiju klase (TDB4).

1.1. Znakovi opasnosti

Član 17.

Znakovi opasnosti služe da se učesnici u saobraćaju upozore na opasnost koja im preti na određenom mestu, odnosno delu puta i da se obaveste o prirodi te opasnosti.

Član 18.

Znakovi opasnosti su:

1) znak „krivina nalevo“ (I-1) i znak „krivina nadesno“ (I-1.1), označavaju približavanje (nailazak) opasnoj krivini nalevo, odnosno nadesno;


I-1	I-1.1

2) znak „dvostruka krivina ili više od dve uzastopne krivine od kojih je prva nalevo“ (I-2) i znak „dvostruka krivina ili više od dve uzastopne krivine od kojih je prva nadesno“ (I-2.1) označava približavanje delu puta sa više uzastopnih krivina, od kojih je prva nalevo, odnosno nadesno;


I-2	I-2.1

3) znak „opasan uspon“ (I-3) i znak „opasna nizbrdica“ (I-4), označavaju približavanje opasnom usponu, odnosno opasnoj nizbrdici;


I-3	I-4

Procenat na znaku odgovara procentu uspona, odnosno procentu nizbrdice na putu.

4) znak „suženje puta“ (I-5), znak „suženje puta sa desne strane“ (I-5.1) i znak „suženje puta sa leve strane“ (I-5.2), označavaju približavanje delu puta na kome suženje kolovoza može da predstavlja opasnost;


I-5	I-5.1	I-5.2

5) znak „pokretni most“ (I-6), označava blizinu mesta na kome se na putu nalazi pokretni most;

I-6

6) znak „blizina obale“ (I-7), označava nailazak na deo puta koji vodi do obale, odnosno pruža se u blizini obale;

I-7

7) znak „neravan kolovoz“ označava nailazak na deo puta na kome je kolovoz neravan zbog postojanja opasnih izbočina i ulegnuća (I-8), zbog opasnog ulegnuća (I-9) ili zbog opasne izbočine na kolovozu (I-10);


I-8	I-9	I-10

8) znak „klizav kolovoz“ (I-11), označava nailazak na deo puta na kome je moguća pojava klizavog kolovoza;

I-11

9) znak „kamenje pršti“ (I-12), označava nailazak na deo puta na kome je moguća pojava prštanja kamenja;

I-12

10) znak „odron kamenja“ označava nailazak na deo puta na kojem postoji opasnost od odrona kamenja i prisustva kamenja sa desne strane puta (I-13), odnosno sa leve strane puta (I-13.1);


I-13	I-13.1

11) znak „nailazak na pešački prelaz“ (I-14), označava nailazak na mesto na putu na kome je obeležen pešački prelaz;

I-14

12) znak „deca na putu“ (I-15), označava nailazak na deo puta na kome se često kreću deca (blizina škole, obdaništa, igrališta i sl.);

I-15

13) znak „biciklisti na putu“ (I-16), označava nailazak na deo puta na kome se biciklisti često kreću, odnosno prelaze put;

I-16

14) znak „životinje na putu“ (I-17), označava nailazak na deo puta na kome domaće životinje pod nadzorom prelaze preko puta, odnosno se kreću duž puta;

I-17

15) znak „divljač na putu“ (I-18), označava nailazak na deo puta na kome postoji opasnost zbog prelaska divljači;

I-18

16) znak „radovi na putu“ (I-19), označava nailazak na deo puta na kome se izvode radovi na putu;

I-19

17) znak „nailazak na semafor“ (I-20) i (I-20.1), označava nailazak na mesto na putu na kome je saobraćaj regulisan semaforima;


I-20	I-20.1

18) znak „avionska pista“ (I-21), označava nailazak na deo puta u blizini avionske piste preko koga avioni preleću, u niskom letu, prilikom sletanja, odnosno poletanja;

I-21

19) znak „bočni vetar“ (I-22), označava nailazak na deo puta na kome je učestala pojava jakog bočnog vetra;

I-22

Simbol na navedenom znaku odgovara smeru vetra.

20) znak „dvosmeran saobraćaj“ (I-23), označava mesto na putu od koga počinje dvosmeran saobraćaj;

I-23

21) znak „tunel“ (I-24), označava nailazak na tunel;

I-24

22) znak „opasnost na putu“ (I-25), označava nailazak na deo puta ili mesto na putu na kome učesnicima u saobraćaju preti opasnost za koju ovim pravilnikom nije predviđen poseban znak;

I-25

23) znak „ukrštanje puteva iste važnosti“ (I-26), označava blizinu raskrsnice puteva od kojih nijedan put nije put sa prvenstvom prolaza;

I-26

24) znak „ukrštanje sa sporednim putem pod pravim uglom“ (I-27), znak „spajanje sporednog puta pod pravim uglom sa leve strane“ (I-28), znak „spajanje sporednog puta pod pravim uglom sa desne strane“ (I-28.1), znak „spajanje sporednog puta pod oštrim uglom sa leve strane“ (I-29), znak „spajanje sporednog puta pod oštrim uglom sa desne strane“ (I-29.1), znak „spajanje sporednog puta pod tupim uglom sa leve strane“ (I-29.2) i znak „spajanje sporednog puta pod tupim uglom sa desne strane“ (I-29.3) označavaju nailazak na raskrsnicu na kojoj se put sa prvenstvom prolaza ukršta, odnosno spaja sa sporednim putem;


I-27	I-28	I-28.1


I-29	I-29.1	I-29.2	I-29.3

Simboli na navedenim znakovima iz ove tačke odgovaraju situacijama na putu.

25) znak „raskrsnica sa kružnim tokom saobraćaja“ (I-30), označava nailazak na raskrsnicu na kojoj se saobraćaj odvija u kružnom toku;

I-30

26) znak „ukrštanje puta i tramvajske pruge“ (I-31), označava nailazak na mesto na kome se put ukršta sa tramvajskom prugom u nivou;

I-31

27) znak „ukrštanje puta sa železničkom prugom sa branicima ili polubranicima“ (I-32), označava nailazak na mesto ukrštanja puta sa železničkom prugom u nivou, obezbeđeno branicima ili polubranicima;

I-32

28) znak „ukrštanje puta sa železničkom prugom bez branika ili polubranika“ (I-33), označava nailazak na mesto ukrštanja puta sa železničkom prugom u nivou, koji nije obezbeđen branicima ili polubranicima;

I-33

29) znak „Andrejin krst“, označava nailazak na ukrštanje puta i železničke pruge u nivou sa jednim kolosekom (I-34), odnosno sa dva ili više koloseka (I-34.1);


I-34	I-34.1

30) znak „približavanje mestu ukrštanja puta i železničke pruge“ (I-35), označava udaljenost do mesta ukrštaja puta i železničke pruge u nivou;

I-35

31) znak „pešaci na putu“ (I-36), označava nailazak na deo puta kojim se pešaci često kreću;

I-36

32) znak „opasna bankina“ (I-37), označava nailazak na deo puta na kome je uz kolovoz opasna bankina;

Simbol na znaku odgovara odgovarajućoj strani puta.

I-37

33) znak „zastoj saobraćaja“ (I-38), označava nailazak na deo puta na kome postoji opasnost od stvaranja kolone vozila;

I-38

Znakovi opasnosti – opšte karakteristike

Član 19.

(1) Znakovi opasnosti imaju oblik jednakostraničnog trougla čija se donja strana nalazi u horizontalnom položaju sa vrhom okrenutim naviše.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana odstupaju znakovi I-34, I-34.1 i I-35 koji imaju pravougaoni oblik.

Član 20.

(1) Osnova znakova opasnosti je bele boje, a okvir trougla je crvene boje. Simboli na znakovima opasnosti su crne boje.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana:

1) znak I-19 ima žutu osnovu;

2) znak I-20 i I-20.1, ima na simbolima iscrtano po vertikalnoj osi crveno svetlo gore, žuto u sredini, zeleno dole, a po horizontalnoj osi crveno svetlo levo, žuto u sredini i zeleno desno;

3) znak I-34 i I-34.1, ima okvir simbola crvene boje;

4) znak I-35, ima kose crte crvene boje;

5) znak I-38, ima na simbolima vozila iscrtana svetla crvene boje.

Član 21.

(1) Dužina strane jednakostraničnog trougla znaka opasnosti iznosi:

1) 120 cm, na autoputu i motoputu;

2) 90 cm, na ostalim državnim putevima, opštinskim putevima i saobraćajnicama u naselju;

3) 60 cm, na ostalim saobraćajnicama u naselju gde postoje prostorna ograničenja;

4) 40 cm, ako se upotrebljavaju kao umetnuti znakovi, osim 60 cm kada se umeću na znakove koji se postavljaju na autoputu i motoputu.

(2) Na putevima iz stava 1. tačka 2) ovog člana mogu se, po potrebi postavljati i znakovi opasnosti čija strana trougla iznosi 120 cm, a na putevima iz stava 1. tačka 3) ovog člana i znakovi opasnosti čija je dužina strane trougla 90 cm.

(3) Dimenzija znaka I-34 je: 120 cm x 60 cm, a dimenzija znaka I-34.1 je: 120 cm x 90 cm.

(4) Dimenzija znaka I-35 je: 30 cm x 100 cm, sa kosim trakama širine i međusobnog rastojanja od 8 cm koje su pod uglom od 30° u odnosu na užu stranu znaka.

Postavljanje znakova opasnosti

Član 22.

(1) Znakovi opasnosti se postavljaju, na udaljenosti od 150 m do 250 m ispred opasnog mesta na putu.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana na putu van naselja, dozvoljeno je da se znakovi opasnosti postavljaju na udaljenosti manjoj od 150 m, odnosno većoj od 250 m, sa dopunskom tablom kojom se označava udaljenost do opasnog mesta, uz obrazloženje u saobraćajnom projektu.

(3) Izuzetno od stava 1. ovog člana na putu u naselju, dozvoljeno je da se znakovi opasnosti postave i na udaljenosti manjoj od 150 m, uz obrazloženje u saobraćajnom projektu.

Član 23.

Izuzetno od člana 22. stav 1. ovog pravilnika:

1) znak I-19 postavlja se na mestu odakle počinje zona radova na putu i dozvoljeno je da se ponovi u zoni radova;

2) znak I-23 postavlja se na mestu na putu odakle počinje dvosmeran saobraćaj;

3) znak I-26 postavlja se na putevima van naselja na mestu ukrštanja puteva iste važnosti;

4) znakovi I-27, I-28, I-28.1, I-29, I-29.1, I-29.2 i I-29.3 postavljaju se samo ako je na sporednom putu koji se ukršta sa putem s prvenstvom prolaza, postavljen znak II-1, odnosno znak II-2;

5) znakovi I-34, I-34.1 postavljaju se na ukrštajima puta i železničke pruge, na odstojanju od 5 m od najbliže železničke šine, a ako okolnosti to zahtevaju ne manjem od 3 m, odnosno ne većem od 10 m;

6) znakovi I-34, I-34.1 postavljaju se na zajedničkom nosaču iznad semafora ako je prelaz puta preko železničke pruge u nivou opremljen istim;

7) znak I-35 postavlja se sa tri kose trake na 240 m ispred mesta ukrštanja puta i železničke pruge u nivou, zatim sa dve kose trake na 160 m, a poslednji sa jednom kosom trakom na 80 m ispred mesta ukrštanja puta i železničke pruge u nivou. Niža strana kosih traka je bliže kolovozu. Znak I-32 ili I-33 se postavlja iznad znaka sa tri kose trake.

1.2. Znakovi izričitih naredbi

Član 24.

(1) Znakovi izričitih naredbi služe da učesnicima u saobraćaju na putu stave do znanja zabrane, ograničenja i obaveze.

(2) Znakovi izričitih naredbi su: znakovi kojima je propisano prvenstvo prolaza, znakovi zabrane i ograničenja i znakovi kojima su propisane obaveze.

Član 25.

Znakovi izričitih naredbi kojima je propisano prvenstvo prolaza su:

1) znak „ustupanje prvenstva prolaza“ (II-1), označava naredbu vozaču da mora da ustupi prvenstvo prolaza vozilima koja se kreću putem na koji nailazi;

II-1

2) znak „obavezno zaustavljanje“ (II-2), označava naredbu vozaču da mora da zaustavi vozilo i ustupi prvenstvo prolaza vozilima koja se kreću putem na koji nailazi;

II-2

Znakovi izričitih naredbi kojima su propisane zabrane i ograničenja su:

3) znak „zabrana saobraćaja za vozila u oba smera“ (II-3), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za sva vozila;

II-3

4) znak „zabrana saobraćaja za vozila u jednom smeru“ (II-4), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj vozilima iz smera prema kome je okrenuto lice znaka;

II-4

5) znak „zabrana saobraćaja za motorna vozila“ (II-5), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za sva motorna vozila, osim za mopede, motocikle bez prikolice i motocikle bez bočnog sedišta;

II-5

6) znak „zabrana saobraćaja za autobuse“ (II-6), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj autobusima;

II-6

7) znak „zabrana saobraćaja za teretna vozila“ (II-7), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za teretna vozila;

II-7

Ako se uz ovaj znak doda dopunska tabla na kojoj je označena najveća dozvoljena masa vozila, zabrana važi za teretna vozila čija najveća dozvoljena masa prelazi označenu masu.

8) znak „zabrana saobraćaja za vozila koja prevoze materije koje mogu da izazovu zagađivanje vode“ (II-8), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj vozilima koja prevoze određenu količinu materije koja može da izazove zagađivanje vode;

II-8

9) znak „zabrana saobraćaja vozilima koja prevoze eksploziv, odnosno lako zapaljive materije“ (II-9), označava put ili deo puta na kome je zabranjen saobraćaj vozilima koja prevoze eksploziv ili lako zapaljive materije i znak „zabrana saobraćaja vozilima koja prevoze opasne terete“ (II-9.1), označava put ili deo puta na kome je zabranjen saobraćaj vozilima koja prevoze opasne terete;


II-9	II-9.1

10) znak „zabrana saobraćaja za motorna vozila koja vuku priključno vozilo osim poluprikolice ili prikolice sa jednom osovinom“ (II-10), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za motorna vozila koja vuku priključno vozilo osim poluprikolice ili prikolice sa jednom osovinom i znak „zabrana saobraćaja za motorna vozila koja vuku priključno vozilo“ (II-10.1), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za motorna vozila koja vuku priključno vozilo;


II-10	II-10.1

11) znak „zabrana saobraćaja za traktore“ (II-11), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za traktore;

II-11

12) znak „zabrana saobraćaja za motocikle“ (II-12), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za motocikle, teške tricikle i teške četvorocikle;

II-12

13) znak „zabrana saobraćaja za mopede“ (II-13), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za mopede, lake tricikle i lake četvorocikle;

II-13

14) znak „zabrana saobraćaja za bicikle“ (II-14), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za bicikle;

II-14

15) znak „zabrana saobraćaja za zaprežna vozila“ (II-15), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za zaprežna vozila;

II-15

16) znak „zabrana saobraćaja za ručna kolica“ (II-16), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za lica koja koriste ručna kolica;

II-16

17) znak „zabrana saobraćaja za pešake“ (II-17), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za pešake;

II-17

18) znak „zabrana saobraćaja za sva motorna vozila“ (II-18), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za sva motorna vozila;

II-18

19) znak „zabrana saobraćaja za sva motorna vozila i zaprežna vozila“ (II-19), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za sva motorna vozila i zaprežna vozila;

II-19

20) znak „zabrana saobraćaja za vozila čija širina prelazi određenu širinu“ (II-20), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za vozila čija širina prelazi širinu označenu na znaku;

II-20

21) znak „zabrana saobraćaja za vozila čija ukupna visina prelazi određenu visinu“ (II-21), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za vozila čija ukupna visina prelazi visinu označenu na znaku;

II-21

22) znak „zabrana saobraćaja za vozila čija ukupna masa prelazi određenu masu“ (II-22), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za vozila, odnosno skupove vozila, čija ukupna masa prelazi masu označenu na znaku;

II-22

23) znak „zabrana saobraćaja za vozila koja prekoračuju određeno osovinsko opterećenje“ (II-23), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za vozila sa osovinskim opterećenjem većim od opterećenja označenog na znaku;

II-23

24) znak „zabrana saobraćaja za vozila koja prekoračuju određenu dužinu“ (II-24), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjen saobraćaj za vozila, odnosno skupovima vozila, čija ukupna dužina prelazi dužinu označenu na znaku;

II-24

25) znak „najmanje odstojanje između vozila“ (II-25), označava najmanje odstojanje između vozila u kretanju;

II-25

26) znak „zabrana skretanja levo“ (II-26), označava mesto na putu na kome je skretanje levo zabranjeno i znak „zabrana skretanja desno“ (II-26.1), označava mesto na putu na kome je skretanje desno zabranjeno;


II-26	II-26.1

27) znak „zabrana polukružnog okretanja“ (II-27), označava mesto na putu na kome je zabranjeno polukružno okretanje;

II-27

28) znak „zabrana preticanja za motorna vozila“ (II-28), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjeno da motorna vozila pretiču druga motorna vozila, osim motocikla sa dva točka bez prikolice i mopeda;

II-28

29) znak „zabrana preticanja za teretna vozila“ (II-29), označava put, odnosno deo puta na kome je zabranjeno da teretna vozila čija najveća dozvoljena masa prelazi 3,5 t, pretiču druga motorna vozila;

II-29

30) znak „ograničenje brzine“ (II-30), koji označava put odnosno deo puta na kome je zabranjeno kretanje brzinom (km/h) većom od označene na znaku;

II-30

31) znak „zabrana upotrebe zvučnih uređaja za upozoravanje“ (II-31), označava put, odnosno deo puta na kome se uređajem ne smeju davati zvučni znakovi upozorenja, osim u slučaju neposredne opasnosti;

II-31

32) znak „zabrana prolaska bez zaustavljanja“ (II-32), (II-32.1) i (II-32.2) označava naredbu vozaču da zaustavi vozilo iz razloga označenog na znaku (carinarnica, policija, odnosno naplatno mesto za putarinu);


II-32	II-32.1	II-32.2

33) znak „prvenstvo prolaza za vozila iz suprotnog smera“ (II-33), označava zabranu stupanja na suženi deo puta pre nego što tim delom puta prođu vozila iz suprotnog smera;

II-33

34) znak „zabrana zaustavljanja i parkiranja“ (II-34), označava stranu puta na kojoj je zabranjeno zaustavljanje i parkiranje vozila;

II-34

35) znak „zabrana parkiranja“ (II-35), označava stranu puta na kojoj je zabranjeno parkiranje vozila;

II-35

36) znak „naizmenično parkiranje“ (II-36), označava stranu puta na kojoj je zabranjeno parkiranje neparnim danima;

II-36

37) znak „naizmenično parkiranje“ (II-37), označava stranu puta na kojoj je zabranjeno parkiranje parnim danima;

II-37

Član 26.

Znakovi izričitih naredbi kojima su propisane obaveze su:

38) znak „najmanja dozvoljena brzina“ (II-38), označava put, odnosno deo puta na kome je obavezno kretanje brzinom (km/h) ne manjom od označene na znaku;

II-38

39) znak „lanci za sneg“ (II-39), označava deo puta na kome motorna vozila, osim motocikala, mopeda, lakih tricikla, teških tricikla, lakih četvorocikala, teških četvorocikala, radnih mašina, traktora i motokultivatora, moraju na pogonskim točkovima imati lance za sneg, ako je na kolovozu sneg;

II-39

40) znak „biciklistička staza“ (II-40), označava posebno izgrađenu stazu, za vožnju bicikla, po kojoj je zabranjeno kretanje drugim učesnicima u saobraćaju;

II-40

41) znak „pešačka staza“ (II-41), označava posebno izgrađenu stazu za kretanje pešaka, po kojoj je zabranjeno kretanje drugim učesnicima u saobraćaju i znak (II-41.1) „staza rezervisana za bicikliste i pešake“ koji označava put po kome se odvojeno kreću biciklisti i pešaci, svako u svojoj stazi;


II-41	II-41.1

Raspored simbola na znaku II-41.1 odgovara situaciji na putu.

42) znak „staza za jahače“ (II-42), označava stazu za jahanje po kojoj je zabranjeno kretanje drugim učesnicima u saobraćaju, osim vodiča koji vode životinje za jahanje;

II-42

43) znakovi „obavezan smer kretanja“ (II-43), (II-43.1), (II-43.2), (II-43.3) i (II-43.4), označavaju smer kojim se vozila moraju kretati;


II-43	II-43.1	II-43.2


II-43.3	II-43.4

44) znakovi „dozvoljeni smerovi kretanja“ (II-44), (II-44.1) i (II-44.2), označavaju smerove u kojima se vozila smeju kretati;


II-44	II-44.1	II-44.2

45) znakovi „obavezno obilaženje sa desne strane“ (II-45), „obavezno obilaženje sa leve strane“ (II-45.1) i „kružni tok saobraćaja“ (II-45.2), označavaju kolovoz, odnosno deo kolovoza kojim se vozila moraju kretati prilikom obilaženja pešačkih ostrva, ostrva za usmeravanje saobraćaja, odnosno drugih objekata na kolovozu, i znak „obilaženje sa obe strane“ (II-45.3) koji označava kolovoz, odnosno deo kolovoza kojim se vozila mogu kretati prilikom obilaženja pešačkih ostrva, ostrva za usmeravanje saobraćaja, odnosno drugih objekata na kolovozu;


II-45	II-45.1.	II-45.2	II-45.3

46) znak „obavezno polukružno okretanje“ (II-46), označava mesto na putu, odnosno delu puta na kome se vozila moraju polukružno okrenuti;

II-46

47) znak „obavezan smer kretanja vozila koja prevoze opasne terete“ (II-47), označava obavezan smer kretanja za vozila za vreme prevoza opasnog tereta;

Izbor znaka (obavezan smer kretanja) na znaku II-47, odgovara situaciji na putu.

Član 27.

Simboli na znakovima izričitih naredbi II-20, II-21, II-22, II-23, II-24, II-25, II-30 i II-38 upisuju se prema situaciji na putu i potrebama bezbednosti saobraćaja.

Znakovi izričitih naredbi – opšte karakteristike

Član 28.

(1) Znakovi izričitih naredbi imaju oblik kruga.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana:

1) znak II-1 ima oblik jednakostraničnog trougla čija je jedna strana postavljena horizontalno sa suprotnim vrhom okrenutim naniže;

2) znak II-2 ima oblik pravilnog osmougaonika;

3) znak II-47 ima oblik pravougaonika.

Član 29.

(1) Osnova znakova izričitih naredbi koji određuju zabrane, odnosno ograničenja je bele boje, a znakova izričitih naredbi koji određuju obaveze je plave boje. Simboli i natpisi na znakovima sa belom osnovom su crne boje, a na znakovima plave osnove su bele boje.

(2) Okvir kruga znakova izričitih naredbi koji određuju zabrane, odnosno ograničenja je crvene boje. Pojedini znakovi izričitih naredbi koji određuju zabrane, odnosno ograničenja imaju i kose trake crvene boje.

(3) Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana:

1) znak II-2 ima osnovu crvene boje, a okvir i simbol „STOP“ bele boje;

2) znak II-8 ima simbol crvene boje, osovina sa točkovima je crne boje i dve linije plave boje;

3) znak II-9 ima simbol crne boje sa označenim crvenim svetlom na vrhu, a znak II-9.1 ima simbol crvene boje, a osovina sa točkovima i konture vozila su crne boje;

4) znakovi II-28 i II-29 imaju i simbol crvene boje;

5) znak II-33 ima simbol crvene boje kojim se označava zabranjen smer kretanja;

6) znakovi II-34 i II-35 imaju osnovu plave boje;

7) znakovi II-36 i II-37 imaju osnovu plave boje, a simbol bele boje;

8) znak II-47 ima osnovu bele boje i okvir crne boje. U gornjem delu se nalazi simbol crvene boje (osovina sa točkovima i konture vozila su crne boje), a u donjem delu odgovarajući znak (obavezan smer kretanja).

Član 30.

Kose trake na znakovima izričitih naredbi su pod uglom od 45° u odnosu na horizontalnu ravan.

Član 31.

(1) Prečnik kruga znakova izričitih naredbi iznosi:

1) 90 cm, na autoputu i motoputu;

2) 60 cm, na ostalim državnim putevima, opštinskim putevima i saobraćajnicama u naselju;

3) 40 cm, na ostalim saobraćajnicama u naselju gde postoje prostorna ograničenja;

4) 40 cm, ako se upotrebljavaju kao umetnuti znakovi na autoputu i motoputu;

5) 30 cm, ako se upotrebljavaju kao umetnuti znakovi na ostalim putevima.

(2) Izuzetno od stava 1. tačka 2) ovog člana mogu se, po potrebi, postavljati na putevima i znakovi izričitih naredbi čiji prečnik kruga iznosi 90 cm.

(3) Izuzetno od stava 1. tačka 3) ovog člana mogu se, po potrebi, postavljati na putevima i znakovi izričitih naredbi čiji je prečnik kruga 60 cm.

(4) Dužina stranice jednakostraničnog trougla znaka II-1 iznosi:

1) 120 cm, na autoputu i motoputu;

2) 90 cm, na ostalim državnim putevima, opštinskim putevima i saobraćajnicama u naselju;

3) 60 cm, na ostalim saobraćajnicama u naselju gde postoje prostorna ograničenja.

(5) Dužina prečnika upisanog kruga za znak II-2, iznosi:

1) 90 cm, na autoputu i motoputu;

2) 60 cm, na ostalim putevima.

(6) Dimenzija znaka II-47 je 90 cm x 150 cm, ukoliko se u donji deo znaka upisuje krug prečnika 60 cm, odnosno 135 cm x 225 cm, ukoliko se u donji deo znaka upisuje krug prečnika 90 cm.

Postavljanje znakova izričitih naredbi

Član 32.

(1) Znak izričite naredbe postavlja se neposredno ispred mesta odakle nastaje obaveza pridržavanja naredbe izražene saobraćajnim znakom, a na kraju deonice puta gde prestaje važnost znaka postavlja se znak obaveštenja o prestanku važenja znaka izričite naredbe.

(2) Ako je potrebno da učesnici u saobraćaju budu unapred obavešteni o izričitoj naredbi, dozvoljeno je da se znak izričite naredbe postavi i pre mesta odakle naredba važi uz dopunsku tablu sa oznakom udaljenosti do mesta odakle naredba važi.

(3) Ako izričita naredba važi na deonici puta uz saobraćajni znak se postavlja dopunska tabla sa oznakom dužine na kojoj znak izričite naredbe važi.

(4) Znakovi izričitih naredbi moraju se ponovo postaviti posle svake raskrsnice sa drugim putem, na putu na kome je takav znak postavljen, ako izričita naredba važi i posle navedene raskrsnice.

Član 33.

Izuzetno od člana 32. ovog pravilnika:

1) znak II-1 postavlja se u neposrednoj blizini raskrsnice, po mogućstvu na mestu preglednosti, na kome vozilo ustupa prolaz drugim vozilima koja se kreću putem na koji nailazi;

2) znak II-2 postavlja se u neposrednoj blizini raskrsnice, po mogućstvu na mestu preglednosti, na kome se vozilo obavezno zaustavlja da bi ustupilo prolaz drugim vozilima koja se kreću putem na koji nailazi;

3) znak II-33 postavlja se na mestu na putu sa koga se može videti deo puta na koji se zabrana odnosi;

4) znakovi II-43, II-43.1, II-43.2, II-43.3, II-43.4, II-44, II-44.1, II-44.2 i II-45.2 postavljaju se na raskrsnici;

5) znakovi II-45, II-45.1 i II-45.2 mogu se postaviti iznad znaka III-84, na signalne table, odnosno zapreke u zoni radova;

6) znak II-45.3 može se postaviti iznad znaka III-84.1, na signalnu tablu, odnosno zapreku u zoni radova.

1.3. Znakovi obaveštenja

Član 34.

(1) Znakovi obaveštenja pružaju učesnicima u saobraćaju obaveštenja o putu kojim se kreću, nazivima mesta kroz koja put prolazi i udaljenosti do tih mesta, prestanku važenja znakova izričitih naredbi i druga obaveštenja.

(2) Znakovi obaveštenja su: opšti znakovi obaveštenja, znakovi za vođenje saobraćaja, znakovi turističke signalizacije i znakovi za obeležavanje prepreka na putu i mesta na kome se izvode radovi.

1.3.1. Opšti znakovi obaveštenja

Član 35.

Opšti znakovi obaveštenja su:

1) znak „prvenstvo prolaza u odnosu na vozila iz suprotnog smera“ (III-1), obaveštava vozača da na suženom delu puta ima prvenstvo prolaza u odnosu na vozila iz suprotnog smera;

III-1

2) znak „put sa jednosmernim saobraćajem“ (III-2) i (III-2.1), obaveštava učesnike u saobraćaju o jednosmernom putu;


III-2	III-2.1

Položaj simbola na znaku III-2.1 odgovara situaciji na putu.

3) znak „put sa prvenstvom prolaza“ (III-3), označava put ili deo puta na kome vozila imaju prvenstvo prolaza u odnosu na vozila koja se kreću putevima koji se ukrštaju s tim putem, odnosno delom puta;

III-3

4) znak „završetak puta sa prvenstvom prolaza“ (III-3.1), označava mesto na kome se završava put ili deo puta sa prvenstvom prolaza;

III-3.1

5) znak „prepreka za usporavanje saobraćaja“ (III-4), označava nailazak na mesto na putu gde su postavljena tehnička sredstva za usporavanje saobraćaja;

III-4

6) znak „prelaz biciklističke staze preko kolovoza“ (III-5), označava mesto na kome se nalazi prelaz biciklističke staze;

III-5

7) znak „pešački prelaz“ (III-6), označava mesto na kome se nalazi pešački prelaz;

III-6

8) znak „pešački prelaz i prelaz biciklističke staze preko kolovoza“ (III-7), označava mesto na kome se nalazi pešački prelaz i prelaz biciklističke staze;

III-7

Raspored simbola na znaku III-7 odgovara situaciji na putu.

9) znak „podzemni ili nadzemni pešački prolaz“ (III-8), označava mesto na kome se nalazi podzemni, odnosno nadzemni pešački prolaz;

III-8

10) znak „slepi put“ (III-9), označava blizinu i položaj puta koji nema izlaz (slepi put);

III-9

Položaj simbola na znaku III-9 odgovara situaciji na putu.

11) znak „način kretanja vozila koje namerava da skrene ulevo na raskrsnici na kojoj je skretanje ulevo zabranjeno“ (III-10), označava put kojim je dozvoljeno kretanje, kada vozač namerava da skrene ulevo, na raskrsnici na kojoj je skretanje ulevo zabranjeno;

III-10

Izgled znaka odgovara situaciji na putu.

12) znak „blizina škole“ (III-11), označava mesto u čijoj se blizini nalazi škola i gde se može nalaziti pešački prelaz koji deca često koriste;

III-11

13) znak „prestanak zabrane preticanja za motorna vozila“ (III-12), označava mesto odakle prestaje zabrana preticanja za motorna vozila;

III-12

14) znak „prestanak zabrane preticanja za teretna vozila“ (III-13), označava mesto odakle prestaje zabrana preticanja za teretna vozila čija najveća dozvoljena masa prelazi 3,5 t;

III-13

15) znak „prestanak ograničenja brzine“ (III-14), označava mesto odakle prestaje ograničenje brzine (km/h) i znak „prestanak najmanje dozvoljene brzine“ (III-15), koji označava mesto odakle prestaje obaveza kretanja najmanje propisanom brzinom (km/h);


III-14	III-15

16) znak „prestanak zabrane upotrebe zvučnih uređaja za upozoravanje“ (III-16), označava mesto odakle prestaje zabrana davanja zvučnih znakova upozorenja;

III-16

17) znak „prestanak svih zabrana“ (III-17), označava mesto na putu odakle prestaju da važe prethodno postavljeni saobraćajni znakovi zabrana, ograničenja i obaveza;

III-17

18) znakovi „prestanak obaveze nošenja lanaca za sneg“ (III-18), znak „završetak biciklističke staze“ (III-19), znak „završetak pešačke staze“ (III-20), znak „završetak biciklističke i pešačke staze“ (III-21) i znak „završetak staze za jahače“ (III-22), označavaju mesta na putu odakle prestaju da važe odgovarajuće obaveze;


III-18	III-19	III-20


III-21	III-22

19) znak „naziv naseljenog mesta“ (III-23), označava granicu teritorije od koje počinje naseljeno mesto kroz koje prolazi put, čiji naziv je naveden na saobraćajnom znaku;

III-23

20) znak „završetak naseljenog mesta“ (III-23.1), označava granicu teritorije od koje se završava naseljeno mesto, čiji naziv je naveden na saobraćajnom znaku;

III-23.1

21) znak „naselje“ (III-24), označava mesto od koga počinje naselje;

III-24

22) znak „završetak naselja“ (III-24.1), označava mesto na kome se završava naselje;

III-24.1

23) znak „zona zabrane parkiranja“ (III-25), označava početak zone u kojoj je zabranjeno parkiranje;

III-25

24) znak „završetak zone zabrane parkiranja“ (III-25.1), označava završetak zone zabrane parkiranja;

III-25.1

25) znak „pešačka zona“ (III-26), označava početak zone namenjene za kretanje pešaka;

III-26

26) znak „završetak pešačke zone“ (III-26.1), označava završetak zone namenjene kretanju pešaka;

III-26.1

27) znak „zona 30“ (III-27), označava zonu u kojoj je brzina vozila ograničena do 30 km/h;

III-27

28) znak „završetak zone 30“ (III-27.1), označava završetak zone u kojoj je ograničena brzina vozila do 30 km/h;

III-27.1

29) znak „zona škole“ (III-28), označava mesto od kojeg počinje zona škole;

III-28

30) znak „završetak zone škole“ (III-28.1), označava završetak zone škole;

III-28.1

31) znak „zona usporenog saobraćaja“ (III-29), označava mesto od kojeg počinje zona usporenog saobraćaja;

III-29

32) znak „završetak zone usporenog saobraćaja“ (III-29.1), označava mesto gde se završava zona usporenog saobraćaja;

III-29.1

33) znak „parkiralište“ (III-30), označava parkiralište;

III-30

Na znaku, odnosno na dopunskoj tabli dozvoljeno je da se odgovarajućim simbolima, odnosno natpisima označi: način parkiranja, smer u kome se nalazi parkiralište, udaljenost parkirališta, kategorije vozila kojima je parkiralište namenjeno i vremensko ograničenje parkiranja.

34) znak „parking garaža“ (III-31), označava garažu sa parking mestima;

III-31

35) znak „vremenski ograničeno parkiranje“ (III-32), označava parkiralište na kome je parkiranje vozila vremenski ograničeno;

III-32

36) znak „parkiraj i vozi se“ (III-33), označava parkiralište gde vozilo može da se parkira i da se putovanje nastavi nekim drugim transportnim sredstvom, koje se prikazuje simbolom;

III-33

37) znak „bolnica“ (III-34), označava blizinu bolnice i daje obaveštenje vozaču da svojim vozilom ne stvara buku;

III-34

Ukoliko udaljenost do objekta nije ispisana na znaku, mora se postaviti odgovarajuća dopunska tabla.

38) znak „stanica za prvu pomoć“ (III-35), označava blizinu mesta, odnosno mesto na kome se nalazi stanica za prvu pomoć;

III-35

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima ili natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba i udaljenost u metrima. Ukoliko udaljenost do objekta nije ispisana na znaku, postavlja se odgovarajuća dopunska tabla.

39) znak „radionica za opravku vozila“ (III-36), označava blizinu radionice za opravku vozila;

III-36

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je da se simbolima, odnosno natpisima označi smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba, kao i udaljenost u metrima.

40) znak „telefon“ (III-37), označava blizinu telefonske govornice;

III-37

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je da se simbolima, odnosno natpisima označi smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba i udaljenost u metrima. Ukoliko udaljenost do objekta nije ispisana na znaku, mora se postaviti odgovarajuća dopunska tabla.

41) znak „benzinska stanica“ (III-38), označava blizinu benzinske stanice;

III-38

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je da se simbolima, odnosno natpisima označi smer u kome se nalazi mesto, prostor, udaljenost u metrima i obaveštenje o vrsti goriva koje se može naći na stanici.

42) znak „hotel ili motel“ (III-39), označava blizinu hotela, odnosno motela;

III-39

Na delu znaka ispod belog polja dozvoljeno je upisati tekst „hotel“, odnosno „motel“, u zavisnosti od vrste objekta koji se označava.

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima ili natpisima označi smer u kome se nalazi mesto, prostor i udaljenost u metrima.

43) znak „restoran“ (III-40), označava blizinu restorana;

III-40

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označi smer u kome se nalazi mesto, prostor i udaljenost u metrima.

44) znak „kafana“ (III-41), označava blizinu mesta ili mesto na kome se nalazi kafana;

III-41

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor i udaljenost u metrima.

45) znak „teren uređen za izletnike“ (III-42), označava blizinu terena koji je uređen za izletnike;

III-42

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor i udaljenost u metrima.

46) znak „teren za kampovanje pod šatorima“ (III-43), označava blizinu terena ili teren uređen za kampovanje pod šatorima;

III-43

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor i udaljenost u metrima.

47) znak „teren za kampovanje u prikolicama“ (III-44), označava blizinu terena za boravak u prikolicama;

III-44

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor i udaljenost u metrima.

48) znak „teren za kampovanje pod šatorima i u prikolicama“ (III-45), označava blizinu terena za kampovanje pod šatorima i u prikolicama;

III-45

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor i udaljenost u metrima.

49) znak „planinarski dom“ (III-46), označava blizinu planinarskog doma;

III-46

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor na koji se znak odnosi i udaljenost u metrima.

50) znak „vozilo za pomoć na putu“ (III-47), označava blizinu službe za pružanje pomoći u slučaju kvara na vozilu;

III-47

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba na koje se znak odnosi i udaljenost u metrima.

51) znak „vatrogasna služba“ (III-48), označava blizinu službe za gašenje požara;

III-48

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba na koje se znak odnosi i udaljenost u metrima.

52) znak „autobusko stajalište“ (III-49), označava mesto autobuskog stajališta;

III-49

53) znak „taksi stajalište“ (III-49.1), označava mesto taksi stajališta;

III-49.1

54) znak „tramvajska stanica“ (III-50), označava mesto tramvajske stanice;

III-50

55) znak „aerodrom“ (III-51), označava blizinu aerodroma, odnosno mesto aerodroma;

III-51

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označi smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba na koje se znak odnosi i udaljenost u metrima.

56) znak „luka ili pristanište“ (III-52), označava blizinu luke, pristaništa, trajekta ili mesto u kome se nalazi luka, pristanište ili trajekt;

III-52

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označi smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba na koje se znak odnosi i udaljenost u metrima.

57) znak „informacija“ (III-53), označava blizinu mesta ili mesto u kome se mogu dobiti turističke informacije;

III-53

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto, prostor ili služba na koje se znak odnosi i udaljenost u metrima.

58) znak „toalet“ (III-54), označava blizinu mesta gde se nalazi toalet;

III-54

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je simbolima, odnosno natpisima označiti smer u kome se nalazi mesto na koje se znak odnosi i udaljenost u metrima.

59) znak „radio stanica“ (III-55), označava frekvenciju radio stanice na kojoj se mogu čuti informacije o stanju na putevima i turističke informacije;

III-55

Na znaku se upisuje naziv radio stanice i njena frekvencija.

60) znak „oblast vodozahvata“ (III-56), označava deonicu puta koja je u oblasti sanitarne zaštite vodozahvata;

III-56

61) znak „prohodnost puta“ (III-57), označava da je put, odnosno prelaz preko planinskog vrha otvoren ili zatvoren;

III-57

Ako je prolaz otvoren polje 1 je zelene boje i ima natpis „otvoren“, odnosno ako je prolaz zatvoren polje 1 je crvene boje i ima natpis „zatvoren“.

Polja 2 i 3 imaju osnovu bele boje sa natpisima i simbolima crne boje. Natpisi na polju 1 su bele boje i mogu se izvoditi i na stranim jezicima. Polja 1, 2 i 3 su izmenljivog karaktera u skladu sa situacijom na putu.

Ako je deonica puta otvorena, polje 3 je prazno, a polje 2, u skladu sa stanjem na putu, je prazno ili sadrži simbol lanci za sneg.

Ako je deonica puta zatvorena, na polju 3 se ispisuje naziv mesta do kojeg je put otvoren, a polje 2, u skladu sa stanjem puta sadrži natpis „otvoren do“ ili simbol lanci za sneg.

62) znak „planinski prevoj“ (III-58), označava planinski prevoj sa nadmorskom visinom;

III-58

63) znak „broj serpentine“ (III-59), označava broj serpentine sa nadmorskom visinom;

III-59

64) znak „putni objekat“ (III-60), označava naziv putnog objekta (tunel, most, vijadukt i sl.);

III-60

Izbor simbola na znaku zavisi od putnog objekta koji se obeležava.

65) znak „reka“ (III-61), označava naziv reke preko koje put prelazi;

III-61

66) znak „tabla za označavanje naziva ulica“ (III-62), označava naziv ulice;

III-62

Na znaku je dozvoljeno upisati kućne brojeve i brojeve blokova.

67) znak „tabla za usmeravanje“ (III-63), (III-63.1), (III-64) i (III-64.1), označava mesto gde se nailazi na oštru krivinu;


III-63	III-63.1


III-64	III-64.1

68) znak „stanica policije“ (III-65), označava blizinu mesta ili mesto na kome se nalazi stanica policije;

III-65

Na znaku, odnosno dopunskoj tabli dozvoljeno je da se označi smer kretanja kojim se upućuje na mesto na koje se znak odnosi.

69) znak „kontrola brzine“ (III-66), označava početak deonice na kojoj se često vrši radarska kontrola brzine vozila;

III-66

70) znak „preporučena brzina“ (III-67), označava put, odnosno deo puta na kome se daje preporuka brzine vozila (km/h) koja je označena na znaku;

III-67

71) znak „prestanak preporučene brzine“ (III-67.1), označava put, odnosno deo puta na kome prestaje preporuka brzine vozila (km/h) koja je označena na znaku;

III-67.1

72) znak „autoput“ (III-68), označava mesto odakle počinje autoput;

III-68

73) znak „završetak autoputa“ (III-68.1), označava mesto na kome se završava autoput;

III-68.1

74) znak „motoput“ (III-69), označava mesto odakle počinje motoput;

III-69

75) znak „završetak motoputa“ (III-69.1), označava mesto na kome se završava motoput;

III-69.1

76) znak „naizmenično uključivanje vozila“ (III-70), označava mesto gde se, zbog završavanja saobraćajne trake, suženja kolovoza, odnosno smanjenja broja saobraćajnih traka, vozila naizmenično uključuju u jednu saobraćajnu traku;

III-70

77) znak „saobraćajna traka za vozila javnog prevoza putnika“ (III-71), označava saobraćajnu traku koja je namenjena za kretanje vozila javnog prevoza putnika. Ako je saobraćajna traka namenjena za kretanje vozila javnog prevoza putnika u određenom periodu u toku dana, period je dozvoljeno ispisati na znaku, odnosno uz saobraćajni znak se postavlja dopunska tabla IV-4;

III-71

78) znak „završetak saobraćajne trake za vozila javnog prevoza putnika“ (III-71.1), označava mesto na kome se završava saobraćajna traka namenjena samo za kretanje vozila javnog prevoza putnika;

III-71.1

79) znak „saobraćajna traka za spora vozila“ (III-72), označava početak saobraćajne trake kojom se moraju kretati vozila koja se kreću brzinom (km/h) manjom od brzine (km/h) označene na znaku;

III-72

80) znak „završetak saobraćajne trake za spora vozila“ (III-72.1), koji označava mesto na kome se završava traka kojom se moraju kretati vozila koja se kreću brzinom (km/h) manjom od brzine (km/h) označene na znaku;

III-72.1

81) znak „mesto za zaustavljanje vozila u hitnom slučaju“ (III-73), označava deo puta koji vozači koriste za zaustavljanje, odnosno parkiranje u hitnom slučaju, odnosno u slučaju opasnosti i može biti opremljeno telefonom za hitne pozive, odnosno aparatom za gašenje požara;

III-73

Uz znak se može postaviti dopunska tabla IV-19.

82) znak „način korišćenja saobraćajne trake“ (III-74), označava da određena saobraćajna traka nije namenjena za kretanje pojedinih vrsta vozila čiji je simbol prikazan na znaku;

III-74

Broj saobraćajnih traka na znaku odgovara situaciji na putu.

83) znak „predznak za otvaranje saobraćajne trake na autoputu“ (III-75), označava približavanje mestu na autoputu gde se otvara saobraćajna traka;

III-75

84) znak „otvaranje saobraćajne trake na autoputu“ (III-75.1), označava mesto na autoputu gde se otvara saobraćajna traka;

III-75.1

85) znak „predznak za zatvaranje saobraćajne trake na autoputu“ (III-76), označava približavanje mestu na autoputu gde se zatvara saobraćajna traka;

III-76

86) znak „zatvaranje saobraćajne trake na autoputu“ (III-76.1), označava mesto na autoputu gde se zatvara saobraćajna traka;

III-76.1

87) znak „predznak za zatvaranje zaustavne trake na autoputu“ (III-77), označava približavanje mestu na autoputu gde se zatvara zaustavna traka;

III-77

88) znak „zatvaranje zaustavne trake na autoputu“ (III-77.1), označava mesto na autoputu gde se zatvara zaustavna traka na autoputu;

III-77.1

89) znak „predznak za spajanje dva autoputa“ (III-78), označava približavanje mestu na kome se autoput spaja sa drugim autoputem;